سیدسعید میرشریفی، ناظر ویژه شرکت‌های توزیع برق کشور، در خصوص شدت مصرف انرژی گفت: به طور کلی شدت انرژی با حاصل تقسیم کل مصرف انرژی یک کشور بر تولید ناخالص داخلی تعریف می‌شود. این شاخص، معیاری کلیدی برای سنجش بهره‌وری مصرف انرژی در اقتصاد یک کشور است و نشان می‌دهد برای تولید یک واحد ارزش اقتصادی، چه میزان انرژی مصرف می‌شود. هرچه این عدد کمتر باشد، نشان‌دهنده کارایی بیشتر و اتلاف کمتر منابع است.

وی با اشاره به رشد مصرف شدت انرژی در کشور گفت: تقریباً در ۳۵ سال گذشته به طور متوسط رشد شدت مصرف انرژی در جهان ۳۵ درصد کاهش یافته است. این کاهش چشمگیر در سطح جهانی، نتیجه سرمایه‌گذاری‌های عظیم در فناوری‌های سبز، افزایش آگاهی عمومی و سیاست‌گذاری‌های هوشمندانه برای بهینه‌سازی مصرف بوده است. اما متأسفانه این میزان در کشور ما با افزایش ۷۵ درصدی همراه بوده است. این آمار نه تنها نگران‌کننده است، بلکه نشان‌دهنده یک شکاف عمیق میان رویکرد ایران و استاندارهای جهانی در زمینه بهره‌وری انرژی است. این روند صعودی، فشار مضاعفی بر منابع انرژی کشور وارد کرده و چالش‌های اقتصادی و زیست‌محیطی را تشدید می‌کند.

رکوردِ جهانی در مصرف؛ بحرانی خاموش؟

ناظر ویژه شرکت‌های توزیع برق کشور با بیان اینکه ایران ششمین کشور مصرف کننده انرژی در جهان برای تولید یک کالا است، ادامه داد: نسبت شاخص شدت مصرف انرژی در ایران به متوسط جهانی بیش از ۱.۵ برابر است. به عبارت دیگر میزان انرژی‌ای که برای تولید یک کالا یا خدمات مشابه در ایران و در سایر کشورهای جهان مصرف می‌شود ۶۰ درصد بیشتر از میانگین جهانی برای تولید آنست. این یعنی اقتصاد ایران برای تولید هر واحد کالا یا خدمت، به مراتب بیشتر از میانگین جهانی انرژی می‌بلعد. این بهره‌وری پایین، نه تنها هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد، بلکه رقابت‌پذیری محصولات ایرانی در بازارهای جهانی را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. این وضعیت، لزوم بازنگری فوری در ساختارهای صنعتی و تولیدی کشور را فریاد می‌زند.

به گفته وی؛ با توجه به فاصله بیش از ۶۰ درصدی با میانگین جهانی، نیازمند به‌روزرسانی فن آوری دستگاه‌ها و ماشین‌آلات فعال در فرایندهای صنعتی-تولیدی ایران هستیم تا بتوانیم شدت مصرف انرژی را حداقل به متوسط جهانی برسانیم. این به‌روزرسانی شامل جایگزینی ماشین‌آلات فرسوده با نمونه‌های مدرن‌تر و کم‌مصرف‌تر، و همچنین اصلاح فرآیندهای تولیدی برای حذف مراحل اضافی و بهینه‌سازی جریان کار است. بدون این تغییرات بنیادین، ایران همچنان در گرداب اتلاف انرژی دست و پا خواهد زد.

ریشه‌هایِ پنهانِ اتلاف؛ از تورم تا تحریم!

میرشریفی همچنین درخصوص عواملی که به شدت مصرف انرژی برای تولید یک کالا در هر کشور تاثیر می‌گذارند، گفت: با توجه به چندمرحله‌ای بودن فرایند تولید کالا نیاز است تا فناوری‌هایی که در تولید آن کالا یا خدمت به کار برده می‌شوند از نظر فن آوری به‌روز رسانی شوند. همچنین در این راستا فناوری به کار برده شده در دستگاه‌های تولیدی و کیفیت مواد اولیه نیز بر روی شدت مصرف انرژی تاثیر می‌گذارند. گاه نیاز است تا مراحل به کار رفته در فرایند تولید کالا ادغام و یا از نظر تکنولوژیک به‌روز رسانی شوند. این عوامل، همگی در کنار هم، تصویری پیچیده از چرایی اتلاف بالای انرژی در ایران را ترسیم می‌کنند.

به گفته وی؛ تورم، تحریم‌های ظالمانه در حوزه ورود تکنولوژی و … از مواردی هستند که بر افزایش شدت مصرف انرژی در ایران تاثیر داشته‌اند. تورم با کاهش قدرت خرید و سرمایه‌گذاری، مانع از نوسازی تجهیزات می‌شود. تحریم‌ها نیز دسترسی به فناوری‌های نوین و قطعات یدکی را محدود کرده، و صنایع را ناچار به استفاده از روش‌های قدیمی و پرمصرف می‌کند. این چرخه معیوب، خود تقویت‌کننده شدت مصرف انرژی است و راه برون‌رفت را دشوار می‌سازد.

فولاد، نمادی از یک فاجعه؛ دو برابرِ میانگین جهانی!

میرشریفی در خصوص میزان برق صنایع فولادی در ایران در مقایسه با کشور لهستان بیان کرد: مصرف انرژی برق برای تولید هر تن فولاد در لهستان تا ۴۳۲.۵ کیلووات ساعت برآورد می‌شود و میانگین مصرف برق برای تولید هر تن فولاد در جهان نیز ۴۵۰ کیلووات ساعت است، اما این رقم در ایران حدود ۹۰۰ کیلووات ساعت است که دو برابر میانگین جهانی است. این تفاوت فاحش در یکی از صنایع مادر و استراتژیک کشور، به خوبی عمق بحران را نشان می‌دهد. تصور کنید در هر تن فولاد، دو برابر آنچه در لهستان یا به طور متوسط در جهان مصرف می‌شود، انرژی هدر می‌رود. این نه تنها یک فاجعه اقتصادی است، بلکه تبعات زیست‌محیطی سنگینی نیز در پی دارد و ضرورت یک انقلاب صنعتی-انرژی را در کشور بیش از پیش آشکار می‌سازد. اگر این روند ادامه یابد، منابع کشور به سرعت تهی شده و هزینه‌های تولید به حدی غیررقابتی خواهد رسید که صنایع ما در مقابل رقبای جهانی شانسی نخواهند داشت.