درحالیکه بازاری بالغ بر ۱۱۲میلیارد دلار برای خوراک آبزیان تا ۲۰۳۲ برآورد شده، پیش بینی می شود بازار پروتئین حشرات به عنوان یک ماده جایگزین خوراک آبزیان به ۱۰.۲۶ میلیارد دلار برسد.
بازار؛ گروه کشاورزی: بازار جهانی آبزی پروری و شیلات طی سال های اخیر شاهد روند های نوینی بوده که غالبا در راستای کاهش هزینه های و افزایش بهره وری بوده است. یکی از این روندها «استفاده از موادی جایگزین برای خوراک آبزیان» است به خصوص اینکه اصولا هزینه های بالای خوراک آبزیان از موانع توسعه بازار محسوب می شود. در واقع استفاده از مواد جایگزین برای خوراک آبزیان تغییر به سمت آبزی پروری پایدار و کاهش اثرات زیست محیطی، نوآوری در مواد تشکیل دهنده خوراک ماهی را به دنبال دارد.
۹۰درصد از شیلات جهان بیش از حد صید می شود
محققان جایگزین هایی مانند جلبک، پروتئین گیاهی و خوراک حشرات را برای کاهش وابستگی به منابع سنتی دریایی توسعه می دهند. در شرایطی که بر اساس آمارها در حال حاضر، ۹۰ درصد از شیلات جهان بیش از حد صید می شوند یا با حداکثر ظرفیت خود کار می کنند که این امر آنها را به طور فزاینده ای در برابر تغییرات اقلیمی آسیب پذیر می کند. از سوی دیگر پودر ماهی و خوراک های مبتنی بر سویا چالش های زیست محیطی و اقتصادی ایجاد می کنند و تحقیقات در مورد جایگزین هایی مانند «لارو مگس کلپ و مخمر دریایی» را در پی داشته است. در حقیقت این مواد پروتئین های با کیفیت بالا و اسیدهای چرب امگا ۳ را ارائه می دهند.
انتظار می رود بازار جهانی خوراک آبزیان از ۷۱.۲۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۵ به ۱۱۲.۲۷ میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۲ افزایش یابد و نرخ رشد مرکب سالانه پیش بینی شده در این دوره ۶.۷۱ درصد باشد
بر اساس این گزارش در حالی روند استفاده از مواد جایگزین برای خوراک آبزیان در پیش است که انتظار می رود بازار جهانی خوراک آبزیان از ۷۱.۲۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۵ به ۱۱۲.۲۷ میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۲ افزایش یابد و نرخ رشد مرکب سالانه پیش بینی شده در این دوره ۶.۷۱ درصد باشد.
نکته قابل تامل اینکه علاوه بر این، ارزش گذاری ضایعات غذایی مورد توجه قرار گرفته است. محققان با استفاده از اقلام سوپرمارکتی تاریخ گذشته مانند برنج، گندم، سبزیجات، میوه و گوشت، پلتهای خوراک دام تولید کرده اند. تخمیر، ضایعات آشپزخانه را به خوراک آبزیان تبدیل می کند. آزمایش ها نشان می دهد که جایگزینی ۱۵ تا ۳۰ درصد پودر ماهی با ضایعات تخمیر شده، عملکرد رشد و استفاده از خوراک را بهبود می بخشد.
پیش بینی بازار ۱۰.۲۶ میلیارد دلاری پروتئین حشرات تا سال ۲۰۳۵
از سوی دیگر گزارشات حاکی است بازار «پروتئین حشرات» به عنوان یک جایگزین مناسب برای خوراک آبزیان ظهور می کند. به نحوی که پیش بینی می شود که تا سال ۲۰۳۵ اندازه بازار به ۱۰.۲۶ میلیارد دلار برسد و با نرخ رشد مرکب سالانه ۲۶.۷ درصد از سال ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۵ رشد کند. به عنوان مثال لارو مگس به دلیل محتوای بالای مواد مغذی و تأثیر کمتر بر محیط زیست، کاندیدای قدرتمندی برای جایگزینی پودر ماهی هستند.
در این راستا است که برخی استارت آپ و ها و فناوری ها در این حوزه ظهور کرده است که به کمک آبزی پروری جهان آمده است برای مثال شرکت MicroBioGen یک پروتئین مبتنی بر مخمر از جریان های جانبی صنعتی به عنوان جایگزین پودر ماهی تولید کرد. مخمر دریایی این شرکت، آب نمک غنی از مواد مغذی حاصل از فرآوری شاه ماهی، یک محصول جانبی که معمولاً دور ریخته می شود، را برای تشکیل یک سیستم حلقه بسته که باعث افزایش بهره وری منابع می شود، مورد استفاده مجدد قرار می دهد.
استارت آپی که مایکوپروتئین را توسعه می دهد
یک استارتاپ فنلاندی در سال ۲۰۲۵ PEKILOAqua که در واقع یک مایکو پروتئین مبتنی بر قارچ برای خوراک آبزیان است را تولید می کند، این شرکت با استفاده از سیستم های خاص خود محصولات جانبی کشاورزی و صنایع جنگلی را تخمیر می کند. جالب اینکه این فرآیند، زیست توده‌ای با ۶۵درصد پروتئین خام، ۱۵درصد بتاگلوکان و بیش از ۱۰درصد نوکلئوتید تولید می کند. این محصول از سلامت روده، فعال سازی سیستم ایمنی و رشد در گونه های گوشتخوار پشتیبانی می کند. همچنین این محصول نرخ هضم پذیری ۸۵درصد در ماهی سالمون اقیانوس اطلس و ۸۸درصد در ماهی قزل آلای رنگین کمان را ارائه می دهد. علاوه بر این، PEKILOAqua جایگزین کنسانتره پروتئین سویا می شود، بدون اینکه به زمین یا آب اضافی نیاز داشته باشد.
Kinsect ؛ استارت آپی که پرورش مگس سرباز سیاه را توسعه می دهد
از سوی دیگر استارتاپ ایتالیایی Kinsect یک پلتفرم اتوماسیون برای پرورشگاه های مگس سرباز سیاه توسعه می دهد و تولید پروتئین حشره را برای خوراک آبزیان بهبود می بخشد. این استارتاپ از روش‌های پرورش ثبت شده و رباتیک اختصاصی برای خودکارسازی جابجایی قفس، جمع آوری تخم، ضدعفونی و مدیریت شفیره ها استفاده می کند. علاوه بر این، محفظه های پرواز کنترل شده، دما و رطوبت بهینه را حفظ می کنند.
نکته قابل تامل اینکه این سیستم به واسطه مجهز به هوش مصنوعی آن ، پارامترهای بیولوژیکی و محیطی را رصد می‌کند، میزان تولید تخم لارو را پیش بینی می کند و چرخه های تولید دسته ای را مدیریت می کند.
چالش آبزی پروری جهان با تغییرات اقلیمی و کمبود منابع آبی
گفتنی است علیرغم توسعه ها و پیشرفت های صورت گرفته، چالش های آبزی پروری در سال های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ همچنان بسیار مهم و متنوع هستند و بر توسعه پایدار این صنعت تاثیرگذارند. از جمله این چالش ها می توان به تغییرات اقلیمی و آب و هوا اشاره کرد؛ به این معنا که افزایش دما و تغییر الگوهای بارش منجر به نابسامانی در زیستگاه های آبزیان می شود و در کنار آن تهدیدهای ناشی از گرمایش آب های زیر سطحی و افزایش سطح دریاها نیز حیاتی است.
همچنین کاهش میزان آب قابل استفاده برای پرورش به دلیل کاهش منابع آب سطحی و زیرزمینی و به تبع رقابت با کشاورزی و صنایع دیگر بر سر منابع آب از دیگر چالش های این بخش است.
از دیگر چالش های این حوزه همانطور که تاکید شد تأمین خوراک پایدار و کاهش هزینه ها است که نیاز به پیدا کردن منابع جایگزین و هوشمندانه برای خوراک آبزیان را امری حیاتی ساخته است به ویژه اینکه اصولا تامین خوراک آبزیان اصولا افزایش هزینه های تولید و تاثیر آن بر سودآوری پرورش دهندگان را به دنبال دارد.
علاوه بر این «شیوع بیماری های جدید و مقاوم تر در آبزیان و مقاومت همزیستی و تنوع زیستی» از دیگر چالش هایی است که پرورش دهندگان در این بخش با آن مواجه هستند و به گفته کارشناسان این چالش ها نیازمند استراتژی های مدیریتی و فناوری مدرن و همچنین همکاری های بین المللی برای توسعه پایدار صنعت آبزی پروری هستند.
Monday, 28 July , 2025